ဥပစာ

တိရစ္ဆာန် အ​ေြခြပု ဥပစာများ​ အ​ေြကာင်း​ ​ေဆွး​ေနွး​ရာတွင် တိရစ္ဆာန် များ​၏ ပံုပန်း​ သွင်ြပင်ကို အ​ေြခြပု၍ တင်စား​ေသာ ဥပစာများ​ အ​ေြကာင်း​ ​ေဆွး​ေနွး​ ခဲ့​ပါသည်။

ယခု ဆက်လက် ​ေဆွး​ေနွး​မည့်​ ဥပစာများ​မှာ တိရစ္ဆာန် များ​၏ အမူအကျင့်​၊​ အစွမ်း​သတ္တိ၊​ အ​ေြခအ​ေနတို့​နှင့်​ ဆိုင်​ေသာ ဥပစာများ​ ြဖစ်ပါသည်။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်က​ေတာ့​ စီး​ပွား​ေရး​ နယ်ပယ်မှာ ကျား​ပဲဟု တင်စား​လျှင် အင်အား​ြကီး​သူ၊​ အစွမ်း​ထက်သူ ဟူ​ေသာ အဓိပ္ပာယ်ြဖင့်​ တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ ကျား​၏ အစွမ်း​သတ္တိကို အ​ေြကာင်း​ြပုြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။

ထို့​အတူ သင်ထား​ ကျက်ထား​သည့်​ အတိုင်း​သာ ြပန်​ေြပာ တတ်သူကို ြကက်တူ​ေရွး​ဟု တင်စား​ြပီး​ “ဒီက​ေလး​က စာကို ြကက်တူ​ေရွး​ကျက် ကျက်​ေနတာပဲ” ဟု ​ေြပာ​ေလ့​ရှိသည်။ ​ေခွး​ကို ယုတ်ညံ့​ေသာ တိရစ္ဆာန် အြဖစ် မှတ်ယူလျက် ထိုသို့​ေသာ အကျင့်​ ရှိသူကို “မင်း​က​ေတာ့​ ​ေခွး​ပဲ” ဟု ​ေြပာ​ေလ့​ရှိသည်။ “မင်း​က တိရစ္ဆာန်ပဲ”၊​ “ဒီတိရစ္ဆာန်ဟာ” စသည် ြဖင့်​လည်း​ နှိမ့်​ချ​ေြပာ​ေလ့​ ရှိသည်။ လူလို အသိဉာဏ် မရှိသူ အြဖစ် ​ေြပာဆိုြခင်း​ ြဖစ်သည်။ ထို့​အတူ အသူ နံုသူကို “နွား​”၊​ အြမဲ ​ေခါင်း​ညိတ် တတ်သူကို “ပုတ်သင်ညို”၊​ ဆင်း​ရဲ မွဲ​ေတသူ၊​ အသံုး​မကျ အရာ မဝင်သူကို “ဖွတ်၊​ ဖွတ်ကျား​”၊​ အလွန်​ေဆာ့​ေသာ က​ေလး​ကို “​ေမျာက်”၊​ ​ေကာက်ကျစ်စဉ်း​လဲ သူကို “​ေြမ​ေခွး​”၊​ အန္တရာယ်ြကီး​သူကို “​ေြမွ​ေပွး​”၊​ အန္တရာယ် မ​ေပး​တတ်သူကို “​ေရ​ေြမွ”၊​ အလုပ်အကိုင် ​ေနှး​ေကွး​သူ သို့​မဟုတ် ကိုယ့်​ဘက်ကိုယ် ယက်သူကို “လိပ်”၊​ အလွန် စကား​တတ်သူကို “သာလိကာ” ဟူ၍ တင်စား​ေလ့​ ရှိ​ေြကာင်း​ ​ေတွ့​နိုင်ပါသည်။ အရင်း​ရှင်​ေတွက အလုပ်သမား​ေတွကို ကုပ်​ေသွး​ စုပ်​ေနြကတယ် ဆို​ေသာ စကား​တွင် လူတို့​၏ လည်ကုပ်မှ ​ေသွး​ကို စုပ်ယူတတ်​ေသာ တိရစ္ဆာန်တို့​၏ အမူအကျင့်​ကို အစွဲြပု၍ တင်စား​ပံုကို ​ေတွ့​ရသည်။

ဒီလုပ်ငန်း​ ​ေအာင်ြမင်ဖို့​ ကျား​ကုတ် ကျား​ခဲ ြကိုး​စား​ရတယ်။ “သူက​ေတာ့​ ကျား​နာ ြဖစ်​ေနြပီ။ သူ့​ကိုလာထိရင် လက်တံု့​ ြပန်မှာပဲ”၊​ သူတို့​မှာ အား​ကိုး​စရာ မရှိ ​ေတာ့​ ငါ့​ကိုပဲ “ကျား​ပိန် တွယ်တွယ် ​ေနြကတယ်” ဟူ​ေသာ အသံုး​များ​တွင် ကျား​၏ အမူအကျင့်​ကို အစွဲြပု တင်စား​ပံုများ​ကို ​ေတွ့​ရသည်။ “မရမ​ေန စွဲစွဲြမဲြမဲပဲ” “နာြကည်း​စွာ ခံစား​ရ၍ တံု့​ြပန်ရန်မှု လိုသူ၊​ “မလွတ်တမ်း​ တွယ်လျက်” ဟူ​ေသာ အဓိပ္ပာယ်များ​ြဖင့်​ သံုး​ြခင်း​ြဖစ်သည်။

ထို့​အတူ ကျီး​ကန်း​၏ အမူအကျင့်​ကို အစွဲြပု၍ ကျီး​ကန်း​ ​ေတာင်း​ေမှာက် (​ေတာင်း​ကို​ေမှာက်မိ​ေသာ ကျီး​ကန်း​ကဲ့​သို့​ ဟိုြကည့်​ သည်ြကည့်​ ထိတ်ထိတ်ပျာပျာ)၊​ ကျီး​ကန်း​လူမိ (လူဖမ်း​မိ​ေသာ ကျီး​ကန်း​ ကဲ့​သို့​ ထိတ်ထိတ်ပျာပျာ)၊​ ကျီး​လန့်​စာစား​ (​ေတွ့​ေသာအစာကို ကမန်း​ကတန်း​ ခိုး​စား​ေသာ ကျီး​ကန်း​ကဲ့​သို့​ ထိတ်ထိတ်လန့်​လန့်​) ဟု တင်စား​ သံုး​ြကပါသည်။ “ကျီး​ကန်း​ ​ေတာင်း​ေမှာက် အမူအရာ”၊​ “ကျီး​လန့်​ စာစား​ ​ေန​ေနရတယ်”၊​ “ကျီး​ကန်း​လူမိ ြဖစ်သွား​ေရာ” စသည့်​ အသံုး​များ​ြဖစ်သည်။

စာ​ေရး​ရာတွင် လက်​ေရး​ ဆိုး​သူက“သူ့​လက်​ေရး​က ​ေြကာင်ြခစ်တဲ့​ လက်​ေရး​ ပဲ”ဟု သံုး​ပံု၊​ ြမင့်​ေသာ အ​ေြခအ​ေနမှ ညင်ညင်သာသာ ​ေလျှာကျသည်ကို “​ေြကာင်ကျကျတယ်” ဟုသံုး​ပံု၊​ မိမိကိုယ်ကျိုး​သာ ြကည့်​ြပီး​ မတရား​ေသာနည်း​ြဖင့်​ ရယူတတ်သူကို “စား​ေနကျ ​ေြကာင်ဖား​” ဟု သံုး​ပံု၊​ သူခိုး​ဓား​ြပကို “​ေတာ​ေြကာင်” ဟု ​ေခါ်ပံု၊​ အ​ေရး​ကိစ္စ မ​ေရာက်ခင် အစွမ်း​ မြပဘဲ လျှို့​ဝှက်​ေနလျှင် “​ေြကာင်လက်သည်း​ ဝှက်လုပ်​ေနတယ်” ဟု သံုး​ပံုတို့​သည် ​ေြကာင်၏ အမူအကျင့်​၊​ အစွမ်း​သတ္တိ တို့​ကို အစွဲြပု၍ ဥပစာတင်စား​ သံုး​ပံုများ​ ြဖစ်သည်။

စကား​ြကီး​ ဆယ်မျိုး​တွင် “ြကက်ဆုတ်ခွပ်ပစ် ​ေြပာနည်း​” ဟူ၍ ရှိသည်။ ြကက် မခွပ်မီ ​ေနာက်ဆုတ်ဟန် ြပုြပီး​ ခွပ်သာမှ ခွပ်သကဲ့​သို့​ စကား​ ​ေြပာရာတွင် သူ့​အလိုသို့​ လိုက်တန်သ​ေလာက် လိုက်ြပီး​ အခွင့်​ သာမှ ြပီး​ြပတ်​ေအာင်ဖိ၍ ​ေြပာ​ေသာ စကား​ ြဖစ်သည်။ ြကက်၏ အမူအရာကို အစွဲ ြပုကာ တင်စား​သံုး​ြခင်း​ြဖစ်သည်။ အိပ်တစ်ဝက် နိုး​တစ်ဝက် ြဖစ်​ေနလျှင် “အဖွား​ က​ေတာ့​ ြကက်အိပ် ြကက်နိုး​ပါကွယ်” ဟု ​ေြပာပံုမျိုး​ ြကား​ရတတ်ပါသည်။

မိဘ​ေဆွမျိုး​ မရှိသူကို “တစ်​ေကာင်ြကွက်” ဟု တင်စား​သံုး​သည်။ ချိုကျိုး​နား​ ရွက်ပဲ့​” (ယိုယွင်း​ေန​ေသာ သက်ရှိသက်မဲ့​)၊​ ချိုြကွ (​ေမာက်မာ ဝါြကွား​သည်၊​ ရန်ြဖစ်ချင် ​ေနသည်)။ ချို​ေထာင် (ြကွား​ဝါသည်၊​ ထင်​ေပါ်ချင်သည်)တို့​မှာမူ ချိုရှိ​ေသာ နွား​ကဲ့​သို့​ တိရစ္ဆာန်တို့​၏ အြပုအမူ၊​ အ​ေြခအ​ေန တို့​ကို အ​ေြခြပု တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်သည်။ အိမ်​ေထာင်ရှိလျက် အြခား​ တစ်​ေယာက်နှင့်​ ​ေဖာက်ြပန်သွား​လျှင် “ဒီမိန်း​က​ေလး​ေတာ့​ ြခံခုန်သွား​ြပီ”ဟု သံုး​သည်။ အဖွဲ့​အခန်း​ တစ်ခုမှ တစ်ခုသို့​ ​ေြပာင်း​လျှင်လည်း​ “ဦး​ဝ ြကီး​ေတာ့​ ဟိုပါတီဘက်ကို ြခံခုန်သွား​ြပီ” ဟု သံုး​သည်။ လူငယ်က လူြကီး​ကို အန်တု ဖက်ြပိုင်လျှင် “ဒီ​ေကာင်​ေလး​ လူြကီး​ကို ခွာရာ တိုင်း​ေနြပီ” ဟု သံုး​သည်။ နွား​ကဲ့​သို့​ တိရစ္ဆာန်များ​ကိုပင် အ​ေြခြပု တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်သည်။

အ​ေြခအ​ေန ဆိုး​ဆိုး​ဝါး​ဝါး​ ​ေလျှာကျ သည်ကို “​ေခွး​ကျကျတယ်” ယုတ်ယုတ်မာမာ ကျင့်​ြကံသည်ကို “​ေခွး​ကျင့်​ ​ေခွး​ြကံ ြကံတယ်” အငမ်း​မရ စား​သည်ကို “​ေခွး​စား​ ဝက်စား​စား​တယ်”၊​ ​ေအာက်တန်း​ကျ​ေသာ၊​ ယုတ်နိမ့်​ေသာ အ​ေြခအ​ေန ​ေရာက်​ေအာင် ြပုမူသည်ကို “​ေခွး​ဇာတ်ခင်း​တယ်”၊​ အ​ေြခအ​ေန နိမ့်​ပါး​ သိမ်ငယ်ြပီး​ မ​ေလး​မစား​ အြပု ခံရ​ေသာ အ​ေြခအ​ေနကို “​ေခွး​တိုး​ဝက်ဝင် ​ေနရတယ်”။ အလန့်​တြကား​ ​ေြပး​မိ​ေြပး​ရာ ​ေြပး​ရသည်ကို “​ေခွး​ေြပး​ ​ေြပး​ရတယ်”

“​ေခွး​ေြပး​ဝက်​ေြပး​ ​ေြပး​ရတယ်” နိမ့်​ကျယုတ်နံ့​ေသာ အြဖစ်သို့​ ​ေရာက်သည်ကို “​ေခွး​ြဖစ်ပါြပီ” ဟုတင်စား​ သံုး​ပံုများ​မှာလည်း​ ​ေခွး​၏ အမူအကျင့်​၊​ အမူ အရာတို့​ကို အစွဲြပုတင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။​ေခွး​တွင် ကပ်​ေန​ေသာ ​ေခွး​ေလှး​များ​၊​ ြကမ်း​ပိုး​များ​၏ အရာမဝင်မှုကို အစွဲြပု၍ “ဒီ​ေကာင်က ​ေခွး​ေလှး​ြကမ်း​ပိုး​ပဲ၊​ ဘာမှ ​ေကာင်း​ကျိုး​ မ​ေပး​ဘူး​” ဟူ​ေသာ အသံုး​မျိုး​ သံုး​ေလ့​ ရှိပါသည်။

မိန်း​က​ေလး​များ​၏ လံုး​ကျစ်ြပည့်​ြဖိုး​ ​ေသာ ခန္ဓာကိုယ်ကို “ငါး​ရံ့​ကိုယ်” ဟု တင်စား​သကဲ့​သို့​ အရပ်ရှည်ြပီး​ ပိန်​ေသာ မိန်း​က​ေလး​ကို “ငါး​ေဖာင်ရိုး​” ဟု တင်စား​ ြခင်း​မှာ ပံုပန်း​ သွင်ြပင်ကို အစွဲြပု တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်သည်။ မိတ်လိုက်ရန်၊​ ဥချရန် ​ေချာင်း​ေြမာင်း​ အင်း​အိုင်များ​ အတွင်း​သို့​ ငါး​များ​ ြမူး​ထူး​စွာ တက်လာသည်ကို “ငါး​ရစ် တက်သည်” ဟု ​ေခါ်သည်။ မိန်း​က​ေလး​များ​ ဣ​ေြန္ဒမဲ့​စွာ ​ေြပာဆိုြပုမူ လှုပ်ရှား​ေန လျှင် “ဒီ​ေကာင်မ​ေလး​ေတွ ငါး​ရစ် တက်​ေနတယ်” ဟု တင်စား​ သံုး​ပါသည်။

ညမှ ထွက်သည့်​ ညဉ့်​ငှက်၏ အမူ အကျင့်​ကို အစွဲြပု၍ ညမှထွက်​ေသာ သူခိုး​ကို ညဉ့်​ငှက်ဟု တင်စား​သံုး​သည်။ “ညဉ့်​ငှက်မက​ေလး​” ဟု တင်စား​လျှင်လည်း​ ညမှထွက်ြပီး​ မ​ေကာင်း​မှုြဖင့်​ စီး​ပွား​ရှာ​ေသာ မိန်း​က​ေလး​ဟု ဆိုလိုြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ “သူတို့​ နှစ်​ေယာက်က စီး​ပွား​ေရး​ ြပိုင်ဖက်​ေတွ ဆို​ေတာ့​ စား​မာန် ခုပ်ြကတာ​ေပါ့​” ဟု သံုး​လျှင် “တစ်​ေယာက်၏ ရ​ေပါက် ရလမ်း​ကို တစ်​ေယာက်က လုမည်စိုး​၍ ရန်​ေစာင်သည်” ဟု ဆိုလိုပါသည်။ ​ေြကာင်များ​၊​ ​ေခွး​များ​ စား​မာန်ခုပ်သည့်​ အမူ အကျင့်​ကို အစွဲြပု တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်သည်။ “အဘွား​က သူငယ်ငယ်က အ​ေြကာင်း​ေတွကို စား​ြမံု့​ ြပန်​ေနတယ်”ဟုသံုး​လျှင် စား​ြမံု့​ြပန် တတ်​ေသာ သိုး​၊​ ဆိတ်၊​ နွား​ စသည်တို့​ ဝါး​ြပီး​ေသာ အစာကို ြပန်ထုတ်၍ ထား​သည့်​ အမူ အကျင့်​ကို အစွဲြပု၍ တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်​ေြကာင်း​၊​ ထပ်တလဲလဲ ြပန်​ေတွး​၊​ ြပန်​ေြပာသည်ကို စား​ြမံု့​ ြပန်​ေနတယ်” ဟု ဆိုလိုြခင်း​ ြဖစ်​ေြကာင်း​ နား​လည်ရပါသည်။

အစွယ်နှစ်​ေချာင်း​ ရှိ​ေသာ ဆင်ကို စွယ်စံုဆင်ဟု ​ေခါ်သကဲ့​သို့​ ​ေလာက အ​ေြကာင်း​၊​ ဓမ္မအ​ေြကာင်း​ စသည်ြဖင့်​ နှစ်မျိုး​နှစ်ဖက် ကျွမ်း​ကျင်သူကို “စွယ်စံု ကျွမ်း​ကျင်တဲ့​ ပုဂ္ဂိုလ်” စသည်ြဖင့်​ သံုး​ပါသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့်​ အဘက်ဘက်မှာ ကျွမ်း​ကျင်သူကိုလည်း​ “စွယ်စံု” ဟု သံုး​ပါသည်။ “စွယ်စံုကျမ်း​” ဟု ​ေခါ်ြခင်း​မှာ အ​ေြကာင်း​မျိုး​စံု ဖွင့်​ဆို ထား​ေသာ​ေြကာင့်​ ​ေခါ်ြခင်း​ြဖစ်သည်။ ဟန်​ေရး​ြပသည်။ အရိပ် အ​ေယာင်ြပသည်ကို “စွယ်​ေယာင် ြပ​ေနတယ်” ဟု သံုး​ပံုများ​လည်း​ ရှိပါသည်။ ဆင်ကန်း​ေတာတိုး​ (အရမ်း​၊​ မဆင်မြခင်) ဆင်ြကံြကံ (သူတစ်ပါး​ ပျက်စီး​ရာ ပျက်စီး​ေြကာင်း​ တိတ်တိတ်ကို ြကံသည်) တို့​မှာလည်း​ ဆင်၏ အမူအကျင့်​ကို အစွဲြပုပါ သည်။

နွား​ကျသည် (နံုသည် အသည်)၊​ နွား​ပျို ​ေနာက်ကျသား​ (ဖခင်အသက်ြကီး​မှ ​ေမွး​ေသာသား​) တို့​မှာ နွား​၏ အမူအကျင့်​၊​ အ​ေြခ အ​ေနတို့​ကို အစွဲြပု တင်စား​ေသာ စကား​များ​ ြဖစ်သည်။ ပျား​များ​ ပန်း​ဝတ်ရည် ရှိရာသို့​ အ​ေခါက်​ေခါက် အခါခါ သွား​ြပီး​ စုပ်ယူသည်ကို “ပျား​ပန်း​ခပ်သည်” ဟု​ေခါ်သည်။ ထို့​အတူ လူများ​ အ​ေခါက်​ေခါက် အခါခါ သွား​လာ လှုပ်ရှား​ေနသည်ကို “ဘုရား​ပွဲမှာ လူ​ေတွ ပျား​ပန်း​ ခပ်​ေနတာပဲ” ဟူ​ေသာ အသံုး​မျိုး​ တင်စား​သံုး​ေလ့​ ရှိပါသည်။ အြမဲ လိုလို ပျံ​ေနတတ်​ေသာ ပျံလွှား​ငှက်၏ အမူ အကျင့်​ကို အစွဲြပု၍ မတည်မြငိမ် လှုပ်ရှား​ေန​ေသာ မိန်း​က​ေလး​ကို “ပျံလွှား​မ​ေလး​” ဟု တင်စား​ပံုမျိုး​လည်း​ ရှိပါသည်။

ဖား​ကူး​ကူး​ (ဖား​ေရကူး​သလို လက်​ေြခအစံုလိုက် ဆန့်​ြပီး​ ​ေရကူး​သည်)၊​ ဖား​ခုန် ဖား​ဆင်း​ (မညီမညွတ်)၊​ ဖား​စီး​ငါး​စီး​ (အငမ်း​မရ) ဖား​တစ်ပိုင်း​ ငါး​တစ်ပိုင်း​ (အ​ေနအထား​ တစ်ခုသို့​ လံုး​လံုး​ မ​ေရာက်ဘဲ တစ်ဝက်တစ်ြပက်)တို့​မှာ ဖား​၏ အမူအကျင့်​ကို အစွဲြပု​ေသာ ဥပစာများ​ ြဖစ် ပါသည်။

စား​ရ​ေသာ ဖား​တစ်မျိုး​ကို “စား​ဖား​” ဟု ​ေခါ်​ေသာ်လည်း​ “ဒီလူြကီး​က စား​ဖား​ြကီး​ပဲ” ဟု သံုး​လျှင် လာဘ်လာဘ အခွင့်​အ​ေရး​ကို အရ ယူ​ေလ့​ရှိသူ အြဖစ် တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ အစား​ခံရသူ အြဖစ်မှ စား​သူအြဖစ် ​ေြပာင်း​လဲ သွား​ပံုမှာ ထူး​ြခား​ပါသည်။

​ေမ့​ေမ့​ေလျာ့​ေလျာ့​ ​ေနသည့်​ အမူအရာကို “ဖွတ်​ေမ့​၊​ ပတတ်​ေမ့​” အလွန် မွဲ​ေတ ဆင်း​ရဲသည့်​ အ​ေြခအ​ေနကို “ဖွတ်​ေကျာြပာစု” ဟု ဖွတ်၏ ​ေမ့​တတ်​ေသာ အမူအကျင့်​နှင့်​ မွဲ​ေြခာက်​ေသာ အသွင်တို့​ကို အ​ေြခြပု၍ တင်စား​ေလ့​ ရှိပါသည်။ “လမ်း​သွား​သည့်​ အမူအရာကို “ဘဲသွား​ သွား​တယ်” ဟု သံုး​ြခင်း​မှာလည်း​ ဘဲ၏ အမူအရာကို အ​ေြခခံပါသည်။ ​ေမျာက်အိပ်သလို အိပ်​ေပျာ်လိုက် နိုး​လိုက်ြဖစ်သည်ကို “​ေမျာက်မျဉ်း​” ဟု သံုး​ပါသည်။ ​ေပါရာက စကား​အြဖစ် ​ေရှး​စာများ​တွင် ​ေတွ့​ရသည်။ ​ေမျာက်​ေလာင်း​ (ဆိုး​ေသာ အ​ေြခအ​ေနမှ မတိုး​တက်သူ)၊​ ​ေမျာက်သစ်ကိုင်း​လွတ် (မှီခိုအား​ထား​စရာ ကင်း​မဲ့​လျက်) တို့​မှာ ​ေမျာက်၏ အ​ေြခအ​ေန အမူအရာတို့​ကို အစွဲြပုပါသည်။ အလွန်​ေဆာ့​ေသာ က​ေလး​ကို “​ေမျာက်ရှံုး​” ဟု သံုး​ ရာမှ “​ေမျာက်မူး​လဲ” ဟူ၍ပင် သံုး​ေနပါြပီ။ အရွယ်​ေရာက်စ မိန်း​က​ေလး​ကို ငှက်က​ေလး​များ​၏ အ​ေြခအ​ေန အြဖစ် တင်စား​ကာ “ြမီး​ေကာင်​ေပါက်” ဟု သံုး​ပါသည်။

​ေရလိုက် ငါး​လိုက် (အလိုက်သင့်​)၊​ လင်း​တမှိုင်မှိုင် (မှိုင်​ေတွချလျက်)၊​ လိပ်ခဲတင်း​လင်း​၊​ လိပ်က တစ်ခုခုကို ကိုက်ခဲ ထား​သလို မြပီး​မြပတ်)၊​ လိပ်ြပာကူး​ကူး​ (လက်နှစ်ဖက်ကို ​ေရှ့​ပစ်ြပီး​ ​ေြခကိုပူး​လျက် တစ်ြပိုင်နက် ရိုက်ခတ်ြပီး​ ​ေရကူး​သည်)။ အစွယ်ကျိုး​ (အစွယ်ရှိ​ေသာ ဆင် စသည့်​ တိရစ္ဆာန် အစွယ် ကျိုး​သကဲ့​သို့​ မာန်မာန တက်သည့်​ အ​ေြခအ​ေနမှ မာန်မာနကျဆင်း​ သည့်​ အ​ေြခအ​ေနသို့​ ​ေလျှာကျသည်။ အြမီး​ကုပ် (​ေြကာက်ြပီး​ ြငိမ်ကုပ်​ေနသည်) အြပီး​အ​ေမာက် မတည့်​ (​ေရှ့​ေနာက်မညီ)၊​ ဥမကွဲ သိုက်မပျက် (စည်း​စည်း​လံုး​လံုး​)၊​ ဥမမည် စာမ​ေြမာက် (ဥထဲမှ ထွက်လာြပီး​ စာက​ေလး​ ပီပီသသ မြဖစ်​ေသး​သကဲ့​သို့​ လူမမည် က​ေလး​သူငယ် အရွယ်) တို့​မှာ လည်း​ ယင်း​တိရစ္ဆာန်များ​၏ အမူအကျင့်​ အ​ေြခအ​ေန ပံုပန်း​တို့​ကို အ​ေြခြပု၍ ထင်ရှား​ေသာ စကား​များ​ ြဖစ်ပါသည်။ ြမန်မာစကား​ နယ်ပယ်တွင် တိရစ္ဆာန်ကို အ​ေြခြပု​ေသာ ဥပစာများ​စွာ ရှိ​ေြကာင်း​ ထင်ရှား​ေစလိုသည့်​ အတွက် သာဓက များ​များ​ ြပလိုက်ြခင်း​ ြဖစ်ပါသည်။ ြကွင်း​ကျန် နိုင်ပါ​ေသး​သည်။ လူနှင့်​ တိရစ္ဆာန် ဆက်သွယ်မှုကို အ​ေြခြပု​ေသာ ဥပစာများ​ကို ဆက်လက် တင်ြပပါဦး​မည်။

​ေမာင်ခင်မင် (ဓနုြဖူ)