ဥပစာ

အ​ေကာင်အထည်ြပ ဥပစာ
ြဖစ်ရပ်များ​၊​ လှုပ်ရှား​မှု များ​၊​ ခံစား​မှုများ​၊​ အ​ေတွး​ များ​စသည့်​ ရုပ်ဝတ္ထု အ​ေကာင်အထည် မြမင်သာ​ေသာ သ​ေဘာများ​ကို မျက်ြမင် ထင်ရှား​ရှိ​ေသာ ရုပ်ဝတ္ထု အ​ေကာင် အထည်များ​ အြဖစ် တင်စား​ေသာ ဥပစာ အသံုး​များ​သည် ​ေန့​စဉ်​ေြပာဆို ​ေရး​သား​ သံုး​နှုန်း​ေနရ​ေသာ အသံုး​ တွင်ကျယ်​ေသာ အသံုး​များ​ ြဖစ်သည်။ဤသို့​ အ​ေကာင်အထည် မြမင်သာ​ေသာ ြဒပ်မဲ့​ သ​ေဘာများ​ကို အ​ေကာင်အထည် ြဒပ်ဝတ္ထုများ​ အြဖစ် မှတ်ယူကာ ရည်ညွှန်း​ ​ေြပာဆိုြခင်း​၊​ အမျိုး​အစား​ ခွဲြခား​ြခင်း​၊​ စုစည်း​ြခင်း​၊​ ချဲ့​ထွင်ြခင်း​များ​ ြပုလုပ်နိုင်သည်။ မျက်ြမင်ထင်ရှား​ ရုပ်ဝတ္ထုများ​ အြဖစ် ကျို​ေြကာင်း​ ဆက်စပ် နား​လည်နိုင်သည်။

ဆိုပါစို့​။ ကုန်​ေဈး​နှုန်း​ ြမင့်​တက်ြခင်း​ကို ​ေငွ​ေြကး​ ​ေဖာင်း​ပွြခင်း​ဟု ဆိုလိုက်​ေသာ အခါ ​ေဖာင်း​ပွ​ေန​ေသာ အသွင်သဏ္ဍာန် ​ေပါ်လာြပီး​ ပို၍ ထင်ရှား​ ​ေပါ်လွင်သွား​သည် မဟုတ်ပါလား​။ ​ေဖာင်း​ပွ​ေန​ေသာ အသွင် သဏ္ဍာန်ကို မျက်စိြဖင့်​ ြမင်ရသလို ရှိပါသည်။ “​ေငွ​ေြကး​ ​ေဖာင်း​ပွမှု​ေြကာင့်​ လူ​ေနမှု အဆင့်​အတန်း​ နိမ့်​ကျ လာရတယ်”၊​“​ေငွ​ေြကး​ ​ေဖာင်း​ပွမှု ြဖစ်လာရင် ​ေြမဝယ်ထား​တာ အ​ေကာင်း​ဆံုး​ပဲ”ဟူ​ေသာ ​ေြပာဆိုပံုမျိုး​တွင် ြကား​ရတတ်ပါသည်။

ဤသို့​ ဥပစာ တင်စား​ရာတွင် “လှပတဲ့​ အ​ေတွး​က​ေလး​ေတွ”၊​ “ြငိမ်း​ချမ်း​ေရး​ လိုချင်ပါတယ်”၊​ “ဒါဟာ ဂုဏ်ညှိုး​ နွမ်း​စရာ ြဖစ်​ေန ြပီ”၊​ “သိက္ခာ ကျပါတယ်” စသည်ြဖင့်​ ရည်ညွှန်း​ပံုမျိုး​လည်း​ ရှိသည်။ “အများ​ြကီး​ သည်း​ခံရတယ်”၊​ “အချစ်ြကီး​ေတာ့​ အမျက် ြကီး​တာ​ေပါ့​”၊​ “တန်ခိုး​ အာဏာြကီး​မား​တဲ့​ အချိန်ပဲ” စသည်ြဖင့်​ အတိုင်း​ အဆ ပမာဏကို ချဲ့​သံုး​ပံုမျိုး​လည်း​ ရှိသည်။ “အကျည်း​တန်တဲ့​ လုပ်​ေဆာင်ချက်”၊​“ကမ္ဘာနဲ့​ ရင်​ေဘာင်တန်း​တဲ့​ အ​ေတွး​အ​ေခါ် ”၊​ “​ေခတ်သစ် လူမှု ဘဝရဲ့​ ​ေြခလှမ်း​”၊​ “တာဝန် ဖိစီး​မှု”၊​ “စာရိတ္တ အား​နည်း​မှု”၊​ “ရှုပ်​ေထွး​တဲ့​ ြပဿနာ” စသည့်​ အသံုး​များ​ကို ြကည့်​လျှင် “လုပ်​ေဆာင်ချက်၊​ အ​ေတွး​အ​ေခါ်၊​ လူမှုဘဝ၊​ တာဝန်၊​ စာရိတ္တ၊​ ြပဿနာ”တို့​ကို မျက်ြမင်ထင်ရှား​ အ​ေကာင်အထည်များ​ အြဖစ် တင်စား​ သံုး​နှုန်း​ထား​ေြကာင်း​ ​ေတွ့​ရပါသည်။

အ​ေကာင်အထည် မရှိ​ေသာ “စိတ်” ကို အ​ေကာင်အထည််အြဖစ် တင်စား​သံုး​ နှုန်း​ေသာ အသံုး​များ​ ​ေန့​စဉ်သံုး​ စကား​ နယ်ပယ်ထဲမှာ များ​စွာရှိပါသည်။ စိတ်ကို အ​ေကာင်အထည် ရှိ​ေသာ ပံုသဏ္ဍာန်အြဖစ် မှတ်ယူကာ “စိတ်တိုတယ်၊​ စိတ်ရှည်တယ်၊​ စိတ်​ေကာက်တယ်၊​ စိတ်​ေြဖာင့်​တယ်” စသည်ြဖင့်​ သံုး​ေနြကသည် မဟုတ်ပါလား​။ “စိတ်နှစ်ခွ ြဖစ်​ေနတယ်” ဟု ဆို​ေသာအခါ မျက်စိထဲတွင် အခွနှစ်ခွ ြဖစ်​ေန​ေသာ စိတ်၏ အသွင်ကို ြမင်ရသလို ထင်လာပါသည်။ စိတ်သည် အ​ေကာင် အထည် ရှိရံုသာမက အသံုး​အ​ေဆာင် ပစ္စည်း​အြဖစ် သံုး​နိုင်သည့်​ အတွက် “စိတ်အား​ကို တင်း​၍လည်း​ ရသည်။ ​ေလျာ့​၍ လည်း​ ရသည်”၊​ “စိတ်တင်း​ထား​တယ်”၊​ “စိတ်​ေလျှာ့​လိုက်ြပီ” ဟုလည်း​ သံုး​သည်။ စိတ်ပူပန်​ေြကာင့်​ြကမှု မရှိ​ေတာ့​ဘဲ ယံုယံု ြကည်ြကည် ​ေကျ​ေကျနပ်နပ် ​ေလျှာ့​ချ လိုက်သည်ကို “စိတ်ချသည်” ဟု သံုး​ သည်။

ပို၍ ​ေလး​နက်​ေအာင် “စိတ်ဒံုး​ဒံုး​ ချလိုက်သည်” ဟု ဆို​ေသာ အခါ ကျသွား​ေသာ “ဒံုး​ဒံုး​” ဆိုသည့်​ အသံကိုပင် ြကား​ ​ေယာင်လာရပါသည်။ ထို့​ြပင် စိတ်သည် ထိလွယ် ခိုက်လွယ်​ေသာ သ​ေဘာရှိပါသည်။ “စိတ်ဆတ်တယ်”၊​ “စိတ်ထွက်လာြပီ”၊​ “စိတ်ထ​ေနတယ်” ဟူ​ေသာ အသံုး​များ​ကို ​ေတွ့​ရသည်။ ထို့​ြပင် “စိတ်ထက်တယ်” “စိတ်ပူတယ်”၊​ “စိတ်​ေအး​သွား​ြပီ”၊​ “စိတ်​ေလး​ေနတယ်”၊​ “စိတ်ြကီး​တယ်”၊​ စိတ်ငယ်တယ်” ဆို​ေသာ အသံုး​များ​က စိတ်ကို အရည်အ​ေသွး​ အမျိုး​မျိုး​ ထင်ရှား​ေသာ အ​ေကာင်အထည် အြဖစ် ြပ​ေနသည်။ “စိတ်ဖိစီး​မှု”၊​ “စိတ်​ေထာင်း​ေတာ့​ ကိုယ်​ေြက” ဆို​ေသာ အသံုး​များ​တွင် စိတ်သည် အဖိစီး​ ခံရ​ေသာ၊​ ထု​ေထာင်း​ခံရ​ေသာ ရုပ်ဝတ္ထု အ​ေကာင်အထည် ြဖစ်​ေနြပန်ပါသည်။

စိတ်နှင့်​ ဆက်စပ်၍ အသံုး​ တွင်ကျယ်​ေသာ ​ေလာဘ၊​ ​ေဒါသ၊​ မာနဆိုသည့်​ ​ေစတသိက်များ​ကို ​ေဖာ်ညွှန်း​ရာတွင်လည်း​ “​ေလာဘြကီး​တယ်၊​ ​ေလာဘအိုး​၊​ ​ေဒါသ ြကီး​တယ်၊​ ​ေဒါသအိုး​၊​ ​ေဒါကန်၊​ ​ေဒါပွ၊​ ​ေဒါ​ေဖာင်း​၊​ မာနတက်၊​ မာန​ေထာင်” စသည်ြဖင့်​ အ​ေကာင်အထည်များ​ အြဖစ် တင်စား​သံုး​ေလ့​ ရှိပါသည်။ ယခင်က တင် ြပခဲ့​သည့်​ အတိုင်း​ စိတ်၊​ ​ေလာဘ၊​ ​ေဒါသ” တို့​သည် ကိုယ်ခန္ဓာဟူ​ေသာ ကုန်​ေသတ္တာ ြကီး​ထဲက ထွက်​ေပါ်လာ​ေသာ ပစ္စည်း​များ​ ြဖစ်​ေနတတ်ပါသည်။
ဆရာြကီး​ ​ေရွှဥ​ေဒါင်း​က “တစ်သက် တာမှတ်တမ်း​နှင့်​ အ​ေတွး​အ​ေခါ်များ​” တွင် သူ့​စိတ်မှာ ဆူး​ေတွ ​ေပါက်လာပံုကို ​ေရး​ြက​ေသာ အခါ အ​ေကာင်အထည် မြမင်ရ​ေသာ စိတ်သည် ချွန်ြမ ထက်ြမက်​ေသာ ဆူး​ေတွ တစ်​ေချာင်း​ြပီး​ တစ်​ေချာင်း​ ​ေပါက်လာ​ေသာ အရာဝတ္ထုြကီး​ တစ်ခု အြဖစ် ပံု​ေပါ်လာရပါ သည်။

“ကျွန်​ေတာ့်​ မာနကို လာြပီး​ ထိခိုက်တယ်”၊​ “​ေမျှာ်လင့်​ချက်​ေတွ ြပိုကွဲသွား​ြပီ” ဆို​ေသာ အသံုး​များ​တွင်လည်း​ စိတ်ကို ထိလွယ် ခိုက်လွယ်​ေသာ ရုပ်ဝတ္ထု အြဖစ် ​ေတွ့​ရပါသည်။

တာဝန်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး​က “အား​ ထည့်​ြပီး​ အလုပ် လုပ်ြကပါ” ဟု လမ်း​ညွှန် သည်ကို ြကား​ရ​ေသာ အခါ ထည့်​သိုစရာ ​ေသတ္တာြကီး​ ြဖစ်​ေသာ ကိုယ်ခန္ဓာထဲသို့​ “အား​” ဆို​ေသာ အရာဝတ္ထုကို ထည့်​သွင်း​ လိုက်​ေသာ ဥပစာ ြမင်ကွင်း​တစ်ခု ပံု​ေပါ် လာပါသည်။
“ဒီက​ေလး​က ​ေတာ်​ေတာ်ဉာဏ် ထက်တယ်”၊​ “အ​ေဖက သ​ေဘာထား​ ​ေပျာ့​ေပျာင်း​လာြပီ”၊​ “သူ့​ ယံုြကည်ချက်က ခိုင်မာတယ်”၊​ “သူက ရည်မှန်း​ချက်ြကီး​ လွန်း​တယ်” ဆို​ေသာ အသံုး​များ​တွင် “ဉာဏ်၊​ သ​ေဘာထား​၊​ ယံုြကည်ချက်၊​ ရည်မှန်း​ချက်” တို့​သည် ထက်​ေသာ၊​ ​ေပျာ့​ ​ေပျာင်း​ေသာ၊​ ခိုင်မာ​ေသာ၊​ ြကီး​ေသာ၊​ အရာဝတ္ထုများ​ ြဖစ်​ေနပါသည်။ အ​ေကာင် အထည် အရာဝတ္ထုများ​၏ အရည်အ​ေသွး​ များ​ကို အ​ေကာင်အထည် မရှိ​ေသာ စိတ်၏ အရည်အ​ေသွး​များ​ အြဖစ် တင်စား​ြခင်း​ ြဖစ်သည်။



အ​ေကာင်အထည် မရှိ​ေသာ သ​ေဘာများ​ကို အ​ေကာင်အထည် ြဒပ်ဝတ္ထု အြဖစ် သာမက အသက်ရှိ​ေသာ လူသား​အြဖစ် အသက်သွင်း​ တင်စား​ေသာ ဥပစာများ​လည်း​ ထင်ရှား​ပါသည်။ ဆရာြကီး​ ပီမိုး​နင်း​၏ “ကမ္ဘာ့​အလင်း​” စာအုပ်မှ သာဓက ​ေဆာင်ပါမည်။
“ကံြကမ္မာ၏ ​ေဝှ့​လမ်း​ြခင်း​ကို ခံ၍ မ​ေနြကနှင့်​။ ကံသည်လာ၏။ ခံ၍​ေနလျှင် ခံရ၏။ ြမင်၍ ​ေရှာင်လျှင် လွတ်၏။ ဖမ်း​၍ အသံုး​ြပုတတ်လျှင် အကျိုး​ရှိ၏။ သို့​ ြဖစ်၍ ကမ္ဘာ့​ အလင်း​ကို ရ​ေသာသူသည် မိမိအား​ မ​ေကာင်း​ကျိုး​ြပု ရန်လာ​ေသာ ကံြကမ္မာကိုပင်ဖမ်း​၍ ​ေကာင်း​ကျိုး​ကို ​ေပး​ ​ေစနိုင်ရန် ခိုင်း​ေစ၏။ အ​ေြကာင်း​မူကား​ ကံသည် ဘုရား​မဟုတ်၊​ ကံသည် သိြကား​ မဟုတ်၊​ ကံသည် နတ်မဟုတ်၊​ တိုတို တုတ်တုတ်​ေြပာရလျှင် ကံသည် အဝိဉာဏကြဖစ်၏။ သင်း​လုပ်တိုင်း​ ခံရမည်လား​။ ထိုကံကိုနိုင်​ေသာ လက်နက်သည် ကမ္ဘာ့​အလင်း​ြဖစ်၏။”

ဆရာြကီး​သည် ကံြကမ္မာ ဟူ​ေသာ ြဒပ်မဲ့​ သ​ေဘာကို သက်ရှိအြဖစ် အသက်သွင်း​ တင်စား​လိုက်သည့်​ အတွက် ကံြကမ္မာသည် ​ေဝှ့​ရမ်း​တတ်​ေသာ၊​ မ​ေကာင်း​ ကျိုး​ြပုရန် လာတတ်​ေသာ သက်ရှိ လူသား​သဖွယ် ြဖစ်လာရပါသည်။ ဆရာြကီး​ ကိုယ်တိုင်က ကံြကမ္မာကို “သင်း​လုပ် တိုင်း​ ခံရမည်လား​” ဟု သက်ရှိသဖွယ် တင်စား​ေသာ်လည်း​ ကံသည် အဝိညာဏက (သက်မဲ့​)ြဖစ်​ေြကာင်း​ ​ေဖာ်ညွှန်း​ကာ ကံကို သက်ရှိအြဖစ် တင်စား​သံုး​ ြခင်း​ြဖစ်​ေြကာင်း​ ထင်ရှား​ေစပါသည်။ ထို့​ အတူ “ကံြကမ္မာရဲ့​ ြပက်ရယ်ြပုတာ ခံ လိုက်ရတယ်”၊​ “ဒီကိစ္စမှာ ကျွန်​ေတာ့်​ကို ကံြကမ္မာက မျက်နှာသာမ​ေပး​ဘူး​” စသည် ြဖင့်​ သံုး​နှုန်း​ပံုများ​လည်း​ ရှိပါသည်။ “အခွင့်​ အ​ေရး​ဆိုတာ တစ်ြကိမ်ပဲ တံခါး​လာ ​ေခါက်​ေလ့​ရှိတယ်။ ကိုယ့်​ဆီ ​ေရာက်လာတဲ့​ အခွင့်​အ​ေရး​ကို မဖိတ်​ေခါ်ဘဲ ​ေရှာင်လိုက်ရင် ​ေနာက်တစ်ခါ လာမှာ မဟုတ်​ေတာ့​ဘူး​” ဆို​ေသာစကား​တွင် အခွင့်​ အ​ေရး​ကို တံခါး​ ​ေခါက်တတ်​ေသာ သက်ရှိ လူသား​အြဖစ် တင်စား​သံုး​ပံုကို ​ေတွ့​နိုင် ပါသည်။

“ဘာသာတရား​ရဲ့​ အဆံုး​အမနဲ့​ ြကီး​ြပင်း​လာရပါတယ်”၊​ “အ​ေတွ့​အြကံုသစ်​ေတွ ​ေမွး​ဖွား​ လာတာ​ေပါ့​”၊​ “​ေနာက်ဆံုး​မှာ ကင်ဆာ​ေရာဂါက သူ့​ဘဝကို လမ်း​ဆံုး​ ပို့​လိုက်တာပါပဲ”၊​ “ဒီက​ေလး​ကို အဓိက ဖျက်ဆီး​သူက​ေတာ့​ ပိုက်ဆံပဲ၊​ ပိုက်ဆံရှိ​ေတာ့​ သံုး​ချင်တိုင်း​ သံုး​ေနတာကိုး​”၊​ “မူး​ယစ်​ေဆး​ဝါး​ဟာ အား​လံုး​ရဲ့​ ရန်သူပဲ”၊​ “မူး​ယစ်​ေဆး​ဝါး​ကို တိုက်ခိုက်​ေချမှုန်း​ပစ် ရမယ်” ဆို​ေသာ စကား​များ​တွင် ြဒပ်မဲ့​ သ​ေဘာများ​၊​ သက်မဲ့​ ပစ္စည်း​များ​ကို သက်ရှိ အြဖစ် အသက်သွင်း​ တင်စား​ထား​ပံုကို ​ေတွ့​နိုင်ပါသည်။

“​ေလာကနီတိက ဒီလိုဆိုတယ်”၊​ “ဓမ္မပဒက ဒီလိုဆိုတယ်”၊​ “သိပ္ပံပညာရဲ့​ အဆိုက ဒီလိုပါ” ဓမ္မသတ်ကျမ်း​ရဲ့​ အဆိုအမိန့်​က ဒီလိုပါ” စသည့်​ အသံုး​အနှုန်း​ များ​တွင်လည်း​ သက်မဲ့​ြဖစ်​ေသာ ကျမ်း​များ​ ကို သက်ရှိ လူပုဂ္ဂိုလ်များ​အြဖစ် တင်စား​ ပံုများ​ကို ​ေတွ့​နိုင်ပါသည်။ အ​ေကာင်အထည် မရှိသည်ကို အ​ေကာင်အထည် အြဖစ်၊​ အသက် မရှိသည်ကို သက်ရှိအြဖစ် တင်စား​ေသာ ဥပစာ များ​သည် စာ​ေပ အ​ေရး​အဖွဲ့​များ​တွင် အထင်အရှား​ရှိပါသည်။ အလကင်္ာ ကျမ်း​လာ စကား​ြဖင့်​ သမာဓိဂုဏ် ​ေြမာက်​ေသာ စကား​များ​ အြဖစ် နား​လည်ြကပါသည်။ “​ေကာင်း​ကင်ြကီး​က ရယ်​ေမာ​ေနသည်”၊​ “သစ်ရွက်က​ေလး​များ​ ​ေတး​ဆို​ေနြက သည်”၊​ “​ေမတ္တာဖျန်း​မှ လန်း​ဆန်း​မယ်” “သတင်း​ေမွှး​တဲ့​ အင်း​ေလး​” စသည့်​ အဖွဲ့​ များ​ြဖစ်သည်။

သို့​ေသာ် ထိုအဖွဲ့​များ​သည် ​ေန့​စဉ်သံုး​ စကား​ နယ်ပယ်ထဲသို့​ ​ေရာက်မလာပါ။ ​ေရှ့​မှာ တင်ြပခဲ့​ေသာ ဥပစာ အသံုး​များ​ကို စာ​ေပထဲက ဥပစာအသံုး​ များ​ေလာက် ယခင်က အ​ေလး​မထား​ခဲ့​ ြကပါ။ ဥပစာ အာနိသင် ကုန်ခန်း​ေန​ေသာ “ဥပစာအ​ေသး​များ​” အြဖစ် အချို့​က မှတ်ယူြကြပီး​ အချို့​ကမူ ဥပစာအသံုး​ အြဖစ်ပင် ဂရုမမူမိြကပါ။ ယခုအခါတွင်မူ ဘာသာစကား​ ​ေလ့​လာ​ေသာ ပညာရှင်များ​က ဘာသာ စကား​ထဲတွင် ကွန်ယက် သဖွယ် ဖွဲ့​ယှက်ပျံ့​နှံ့​ေန​ေသာ ဥပစာ အသံုး​ များ​၏ အ​ေရး​ပါမှုကို ​ေဖာ်ထုတ် ​ေဆွး​ေနွး​ ​ေနြကပါြပီ။ စိတ်ဝင်စား​စရာ ​ေကာင်း​ေသာ အချက်မှာ ဘာသာစကား​ နယ်ပယ်ထဲတွင် ​ေန့​စဉ်သံုး​ စကား​များ​ အြဖစ် စိမ့်​ဝင်ပျံ့​နှံ့​လျက် ရှိ​ေသာ ထိုဥပစာ အသံုး​များ​ကို သံုး​ နှုန်း​သူများ​က ဥပစာဟူ၍ သတိမူမိစရာ မလိုဘဲ လိုက်ဖက် ဆီ​ေလျာ်စွာ သံုး​နှုန်း​ ​ေြပာဆို​ေနြကြခင်း​ ြဖစ်သည်။ လူတို့​၏ စိတ်ကူး​များ​ သ​ေဘာ အယူအဆများ​ကို ဥပစာ များ​ြဖင့်​ ပံု​ေဖာ်ကာ ​ေန့​စဉ်သံုး​နှုန်း​ ​ေြပာဆို ​ေနြကြခင်း​က ဥပစာ၏ အ​ေရး​ပါမှုကို ​ေဖာ်ြပလျက် ရှိပါသည်။




​ေမာင်ခင်မင် (ဓနုြဖူ)